Think tanki zmieniają naturę debaty politycznej i wpływów politycznych. Wskazują na to wyniki nowego duńskiego badania, dotyczące ich widoczności medialnej w tym kraju. Podkreśla się w nim rosnące, w ciągu ostatniej dekady, znaczenie rzecznictwa think tanków wewnątrz i na zewnątrz duńskich mediów informacyjnych. Badanie opisuje także ich rosnącą zdolność do przedstawiania siebie jako niezależnych źródeł eksperckich, nawet jeśli reprezentują konkretne grupy interesów.

Mimo, że organizacje typu think tank są najczęściej kojarzone ze Stanami Zjednoczonymi, w ostatnich latach ich liczba w Europie wzrosła. Największą ich liczbę odnotowuje się w Szwecji, następnie Danii, Finlandii, Norwegii, Wielkiej Brytanii i Niemczech.

Nete Nørgaard Kristensen z Uniwersytetu w Kopenhadze przeprowadziła razem ze mną badanie, które skupione było na działalności dwóch najbardziej znanych doradczych think tanków w Danii, czyli liberalnego CEPOS (Centrum Studiów Politycznych, głównie związane z mediami i biznesem) oraz socjaldemokratycznego ECLM (Rada Gospodarcza Ruchu Robotniczego, powiązana z rządem i związkami zawodowymi).

Think tanki są stosunkowo nowym zjawiskiem, które lokowane jest na tle trzech kluczowych zmian zachodzących w ramach procesów decyzyjnych w Danii. Pierwszą z nich jest wzrost znaczenia lobbingu i PR, drugą – wzrost strategicznego rzecznictwa politycznego w mediach informacyjnych, trzecią – rosnące znaczenie think tanków w publicznej debacie politycznej.

Think tanki stały się również bardziej popularne, podczas gdy inne instytucje, te oparte o tradycyjne dla korporatyzmu struktury, które integrują stowarzyszenia pracodawców, związki zawodowe i inne grupy interesów, odnotowują spadek znaczenia w przebiegu procesów decyzyjnych. W konsekwencji procesu „dekorporatyzacji” ci, którzy dążą do wywierania wpływu na podejmowanie decyzji politycznych, musieli znaleźć alternatywne sposoby efektywnego wyrażania swego głosu.

Analizowaliśmy całoroczne nagłośnienie medialne dwóch think tanków w roku 2006 i 2013 w siedmiu duńskich gazetach, w tym trzech największych opiniotwórczych, dwóch tabloidach i dwóch gazetach niszowych. W sumie było to 2 279 materiałów.

Nasze badanie „Think Tanks in Denmark – Media Visibility and Network Relations”, pokazuje, że CEPOS i ECLM, najstarsze i największe duńskie think tanki, zdają się przyciągać uwagę mediów informacyjnych jako tematy i źródła tego, co interesujące i ważne. Każdy z nich zdobywa prawie taki sam poziom nagłośnienia medialnego, przy czym CEPOS o profilu liberalnym zdobywa więcej uwagi o pozytywnym charakterze ze strony liberalnych mediów, a ECLM zdobywa pozytywne nagłośnienie ze strony centrolewicowej. Możemy stwierdzić, że to zjawisko „potwierdza tendencję do ponownego upolitycznienia [sic] mediów informacyjnych w Danii”. Ten trend został również zaobserwowany w USA.

Chociaż celem think tanków jest promowanie poszczególnych ideologii i kwestii, badania mediów wykazały, że think tanki są częściej przedstawiane jako „niezależne” źródła niż jako „źródła powiązane z grupami interesów”. Jest to coraz częściej widoczne w newsach.

To odzwierciedla ogólną tendencję mediów informacyjnych do angażowania bardzo różnorodnej grupy źródeł eksperckich różniących się wiedzą i pozycją. Wskazuje to również, że duńskie think tanki szybko i sprawnie osiągnęły sukces w promowaniu siebie jako zespołów obiektywnych ekspertów.

Think tanki działają w wielu obszarach, ale coraz bardziej skupiają się na zdobywaniu uwagi mediów w celu promowania swoich idei. Badacze tych zmian twierdzą, że think tanki muszą nauczyć się działać w sposób, w jaki działają media informacyjne. Co więcej, zarówno krajowe jak i międzynarodowe badania wskazują zdolność do przybrania roli profesjonalnego źródła informacji, jako jeden z głównych powodów sukcesów think tanków w zdobywaniu uwagi mediów.

W konsekwencji pojawił się nowy strategiczny teren dla poszukiwania wpływu na polityczny proces decyzyjny.

Zdjęcie: Beto Ruis Alonso / Flickr CC