Szacuje się, że 11 milionów obywateli Unii Europejskiej żyje w innym państwie wspólnoty niż kraj ich urodzenia. „Generacja E” to pierwszy transgraniczny projekt oparty na dziennikarstwie danych, poświęcony migracji europejskiej młodzieży. Jego celem jest przedstawienie i skatalogowanie części tych historii.

Unikatowy, bo wielojęzyczny, ogólnoeuropejski projekt wykorzystuje użytkowników jako źródło informacji. Następnie publikuje opowiadania mieszkańców Europy Południowej w wieku od 20 do 40 lat, którzy opuścili swoje kraje z różnych powodów, od poszukiwania pracy po pragnienie podróżowania.

Założony przez portal Journalismfund.eu, niezależny projekt, który wystartował we wrześniu ubiegłego roku, prowadzi czworo dziennikarzy danych z Włoch, Portugalii, Hiszpanii i Grecji: Jacopo Ottaviani, Sara Moreira,  Daniele Grasso i Katerina Stavroula. Ich celem nie jest jedynie udokumentowanie migracji młodych Europejczyków, ale również opracowanie statystyk i rzucenie odrobiny światła na imigracyjne trendy.

Jacopo Ottaviani, założyciel oraz manager projektu, stwierdził, że podczas gdy każdego roku tysiące młodych ludzi w Europie migruje, oficjalne dane na ich temat są niepełne, a czasami w ogóle ich nie ma.

„Jako dziennikarze danych jesteśmy zainteresowani brakiem takich statystyk, dlatego chcemy zbadać tę kwestię”, powiedział Ottaviani, który przeniósł się trzy lata temu z rodzinnego Rzymu do Berlina. Jego celem jest również przełamanie stereotypów i pokazanie, że jest wiele powodów migracji.

Od Erasmusa do Easy Jet

Nazwa „Generacja E” jest związana ze słowami, które reprezentują młodych w Europie: od Erasmusa do Exodusu, czy od Expat do Easy Jet [w przypadku Polski będzie to raczej Ryanair – przyp. redakcji polskiej].

Wykorzystując przygotowany w sześciu językach kwestionariusz, respondenci odpowiadali na trzy kluczowe pytania: dlaczego opuściłeś swój kraj, czym się obecnie zajmujesz i czy masz w planach powrót? Prawie 70% spośród dwóch tysięcy respondentów wyjechało z powodów związanych z pracą. Ponad połowa zostawiła swoje imiona i dane kontaktowe.

„Ludzie naprawdę chcą by ich historie zostały wysłuchane i by inni mogli do nich nawiązywać”, powiedziała Sara Moreira, portugalska dziennikarka Generacji E, która wplatała wywiady z respondentami w historie opublikowane w grudniu przez portugalski dziennik Público.

Opowieści zgromadzone w ramach projektu były publikowane co miesiąc, jak do tej pory, przez dzienniki takie jak  Il Fatto Quotidiano  we Włoszech, El Confidencial w Hiszpanii, RadioBubble w Grecji, P3/Público w Portugalii oraz przez niemiecką, śledczą stronę internetową Correctiv. Publikacje obejmowały najważniejsze fragmenty z zebranych opowieści, zobrazowane na mapach efekty dogłębnych poszukiwań danych, interaktywne zakładki oraz wywiady z badaczami i decydentami z całej Europy.

Luka w statystykach

Od początku głębokiej recesji w 2008 roku, dziesiątki tysięcy młodych ludzi z Grecji, Hiszpanii, Włoch i Portugalii wyemigrowały do zamożniejszych krajów. Mimo to, oficjalne statystyki nie zarejestrowały faktu, kiedy ci dwudziesto- czy trzydziestokilkuletni obywatele opuścili swoje kraje zamieszkania, zauważa Ottaviani.

Dziennikarz podaje przykład Włoch, z których oficjalnie wyjechało 135 tysięcy ludzi w wieku od 20 do 40 lat. Tymczasem szacuje się, że drugie tyle nie zarejestrowało swojego wyjazdu. Oficjalnie tylko w samej Wielkiej Brytanii mieszka 250 tysięcy Włochów, jak wynika z danych AIRE (Registry of Italian Resident Abroad), z czego połowa mieszka w Londynie.

Wielu młodych ludzi w Unii Europejskiej nie czuje potrzeby wyrejestrowania się, kiedy przenoszą się do nowego kraju, lub rejestracji w nowym miejscu, twierdzi Ottaviani. Mając nadzieję na powrót, nie przejmują się sprawą udokumentowania momentu ich wyjazdu. Co więcej, niektórzy boją się, że stracą ubezpieczenie zdrowotne w kraju pochodzenia, jeżeli zarejestrują się w nowym kraju.

Wywodząca się z Generacji E, grecka dziennikarka radiowa, Katerina Stavroula, która próbowała zebrać dane na potrzeby projektu, była zaskoczona, gdy odkryła, że grecki urząd statystyczny nie gromadzi zapisów dotyczących migracji młodych.

„Pierwszy raz greckie media wykonują pracę państwa”, powiedziała Stavroula z Aten, gdzie obecnie przebywa.

W 2015 roku projekt wchodzi w kolejną fazę, która zakłada nowe innowacyjne formaty opowiadania historii i nowe publikacje w krajach docelowych, takich jak Francja. Jest ona szczególnie interesującym przypadkiem, powiedział Ottaviani, ponieważ jest to miejsce, z którego się emigruje, oraz do którego się przyjeżdża.

Ottaviani ma nadzieję, że projekt wypełni lukę w ogólnoeuropejskim i wielojęzycznym dziennikarstwie. Media tradycyjnie sugerowały, że migracja młodych ludzi wynika z recesji. On sam twierdzi jednak, że wyniki badań jego i kolegów mają raczej wymiar krajowy i „nie podejmują tego problemu jako ponadnarodowego”.

Zdjęcie: Emiliano / Flickr CC