Media społecznościowe są mocno obecne w życiu dziennikarzy i nie-dziennikarzy, ale bardzo często ich wzajemne relacje w tej przestrzeni są ograniczone. Taka przynajmniej jest opinia Mandy Jenkins, dyrektor naczelnej należącego do firmy McClatchy przedsięwzięcia pod nazwą Compass Experiment oraz prezes Online News Association (ONA).

Kariera Jenkins – w trakcie której była ona między innymi pierwszym redaktorem naczelnym Storyful, redaktorem do spraw mediów społecznościowych w zakresie polityki w Huffington Post oraz redaktorem zarządzającym projektu Thunderdome (realizowanego przez Digital First Media) – jest ściśle związana z tą sferą. Podczas gościnnego wykładu na Uniwersytecie Oregońskim, w ramach cyklu Demystifying Media, Jenkins opisała siedem sposobów na bardziej efektywne używanie mediów społecznościowych przez dziennikarzy.

1. Angażuj społeczność

Mandy Jenkins, kierująca Online News Association, chce by dziennikarze byli efektywni w mediach społecznościowych. Zdjęcie: OR Media

Monitorowanie sytuacji w zakresie tematów, którymi dziennikarze się zajmują oraz interakcje ze źródłami nigdy nie były dla nich łatwiejsze niż teraz. Większość społeczności i ich liderów jest obecna i aktywna w social mediach. Jednak około 78% dorosłych mieszkańców USA nigdy nie rozmawiało ani nie było przepytywanych przez lokalnych dziennikarzy. Ci, którzy mieli taką okazję, to głównie biali, starsi i dobrze wykształceni mężczyźni. Poradzenie sobie z tym problemem wymaga znalezienia sposobu kontaktowania się z członkami danych społeczności, zarówno twarzą w twarz, jak również online. Badanie przeprowadzone przez Center for Media Engagement z University of Texas Austin wykazało, że w im większym zakresie rozpoznawalny dziennikarz uczestniczy i angażuje się w publiczne komentowanie wydarzeń, tym większa jest ogólna jakość komentarzy. „Faktycznie, poświęcenie czasu i interakcje z nimi [komentującymi] to dla dziennikarzy świetny sposób na angażowanie ich społeczności”, stwierdziła Jenkins.

2. Pokazuj jak pracuje się w dziennikarstwie

W sytuacji, gdy zaufanie do mediów jest rekordowo niskie, media społecznościowe mogą być używane do wyjaśniania procesów związanych z pracą dziennikarzy. Enid and Eagle – codzienna gazeta poranna (ukazująca się 7 dni w tygodniu) z Enid w Oklahomie, czytana codziennie przez 40 tysięcy osób – używała Facebooka do pytania użytkowników o historie, o których chcą przeczytać. Zbyt często zakładamy, że publiczność wie, jak pracują media. Tymczasem nawet proste rzeczy typu posty na Twitterze publikowane na żywo podczas zebrań redakcji, dzielenie się informacją o tym, że „dziś jestem w terenie zajmując się tym tematem” lub „właśnie rozmawiam z taką to a taką osobą” mogą pomóc pokazać, na czym polega opisywanie konkretnego tematu. Jenkins stwierdziła, że tego typu posty mogą być bardzo zwyczajne dla dziennikarzy, ale niekoniecznie są takimi dla ich publiczności. W konsekwencji, mogą one budować połączenie między nimi i pokazywać przejrzystość mediów – szczególnie na poziomie lokalnym.

3. Odbieraj informację zwrotną

Dziennikarze traktują często media społecznościowe jako narzędzia promocji. Tym niemniej, są one także środkami służącymi zbieraniu informacji zwrotnej przed, w trakcie i po przygotowaniu materiału. Uniknięcie internetowych trolli może być trudne, ale trzeba pamiętać, że „gdzieś tam” są też prawdziwi ludzie, mający często uzasadnione pytania, którymi dziennikarze powinni się zająć i na które powinni odpowiadać, by uczynić swoją pracę lepszą. „Dlaczego rozmawiałeś z tą osobą, dlaczego nie rozmawiałeś z inną osobą?” czy też „Dlaczego napisałeś o tym, a nie o tamtym?” to ważne pytania i warto zastanowić się nad ich rozważeniem i odpowiedzią na nie, sugerowała Jenkins. „Używaj ich [mediów społecznościowych] jako kanału zbierającego informację zwrotną dotyczącą swojej pracy”, dodała.

4. Pokazuj materiały atrakcyjne wizualnie

Ilustracja z danymi (The Guardian, Mona Chalabi). Zródło obrazu: Instagram

Platformy społecznościowe oferują wiele narzędzi, które pomagają zwiększyć wizualną atrakcyjność postów. „Medium wizualne zmusza Cię do bycia mniej wylewnym i do ograniczania ekspresji własnych opinii”, powiedziała Jenkins. „Sprawia to, że używasz tylko słów i kontekstów, które są istotne”. Trzeba jednak być uważnym, by nie przesadzić z tym. Jenkins proponuje rozpowszechnianie tylko tych postów i materiałów wizualnych, które są ważne i/lub wywołają reakcję publiczności.

5. Używaj informacji pochodzącej od użytkowników

Zawartość produkowana przez użytkowników mediów i uczestników ważnych wydarzeń to dziś podstawa dla wielu redakcji. Może ona pełnić bardzo istotną rolę w radzeniu sobie z problemem braku zasobów, w informowaniu o nagłych wydarzeniach oraz wypełnianiu luk w zawartości redakcyjnej. Członkowie społeczności danego medium mogą posiadać nagrania wideo lub fotografie, które dziennikarze mogą dodawać do swoich materiałów. Jeśli to robisz, powinieneś jednak nie tylko podać źródło, ale także porozmawiać z daną osobą o jej doświadczeniu. „Są ludzie, którzy na poważnie próbują angażować się w życie publiczne”, zauważyła Jenkins. „Powinniśmy ich zachęcać do tego, w szczególności gdy robią to w sposób pozytywny”.

6. Śledź nie tylko dziennikarzy

„W mediach społecznościowych bardzo łatwo jest wpaść w zamkniętą bańkę”, stwierdziła Jenkins. Najbardziej oczywistym tego przykładem jest dziennikarz, który śledzi tylko kolegów i liderów opinii. Ważne jest też przyglądanie się konkurencji, uczenie się oraz interakcje z innymi dziennikarzami, ale oczywiście bez przesady. „Proszę was o wchodzenie w interakcje ze zwykłymi ludźmi i nie koncentrowanie się na zaimponowaniu innym dziennikarzom”, doradza Jenkins. Zamiast tego warto „rozmawiać z użytkownikami, którzy dzielą się tym, czym żyją realnie ludzie”. Zamknięcie się w bańce przemysłu medialnego jest bardzo łatwe i może negatywnie wpływać na pracę dziennikarzy.

7. Pamiętaj, że nie każdy używa mediów społecznościowych

Nie zakładajmy, że każdy jest aktywnym użytkownikiem mediów społecznościowych. Jenkins przypomina, że Twitter jest wielką pułapką, jeśli chodzi o odczytywanie nastrojów społecznych. Badanie przeprowadzone przez Pew Research Center w tym roku pokazało, że jedynie 22% mieszkańców Stanów Zjednoczonych używa Twittera. Liczba osób, które są poza tą platformą jest więc ogromna.

W każdym semestrze University of Oregon zaprasza osoby z uniwersytetów oraz praktyków mediów do uczestnictwa w cyklu seminariów pod tytułem “Demystifying Media”. Mandy Jenkins przebywała w okresie 2018-19  na stypendium John S. Knight Fellow na Uniwersytecie Stanforda. Jest prezesem Online News Association, a w roku 2019 była też dziennikarzem wizytującym na University of Oregon. Ostatnio została zatrudniona jako dyrektor naczelna The Compass Experiment. Prezentowała trzeci z kolei wykład w ramach cyklu Demystifying Media, opowiadając o swojej karierze, o angażowaniu publiczności mediów oraz używaniu przez dziennikarzy mediów społecznościowych.

Zdjęcie: “Logo facebook-twitter-pinterest” pochodzi od clasesdeperiodismo (na licencji CC BY-NC-SA 2.0 )