Dziennikarstwo danych zaczyna znajdować swoje miejsce w naszym kraju. Dotyczy to zarówno działań organizacji medialnych, jak i zwiększającej się liczby inicjatyw edukacyjnych w tym zakresie. Również na poziomie uniwersyteckim.

Pojawienie się serwisów, poświęconych dziennikarstwu danych, prowadzonych przez media głównego nurtu, to z pewnością istotne wydarzenie na polskim rynku mediów. Serwis Biqdata, stworzony przez Agorę, jak również Polityka Insight, projekt Polityki, wprowadzają dziennikarstwo danych na salony polskich mediów. Oba projekty oparte są na dostarczaniu płatnych treści. Oznacza to, że dwie ważne polskie firmy medialne faktycznie uznały, iż są to przedsięwzięcia mogące przynosić realne zyski.

Taki potencjał dziennikarstwa danych odkryły już wcześniej organizacje medialne na Zachodzie. Projekty bazujące na użyciu dużych ilości danych i (niekiedy bardzo spektakularnych) wizualizacji stały się już wcześniej okrętami flagowymi takich mediów jak The New York Times i The Guardian, wzbudzając międzynarodowe zainteresowanie i uznanie. Samo dziennikarstwo danych jest już obecnie traktowane jako kolejna subdyscyplina tej profesji.

Rozwój komercyjnego zastosowania metod dziennikarstwa danych oraz inwestycje poczynione przez polski sektor medialny idą w parze z rozwojem inicjatyw edukacyjnych w tym zakresu. Co ważne, są to zarówno przedsięwzięcia akademickie, jak i pozaakademickie.

Do tej pory przynajmniej dwie uczelnie wyższe nauczają dziennikarstwa danych: Akademia Sztuk Pięknych w Łodzi oraz Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie.

Akademia Sztuk Pięknych w Łodzi zaoferowała w roku akademickim 2013-14 zajęcia „Data journalism. Dziennikarstwo oparte na danych”, które poprowadzone zostały przez Jana Kubasiewicza z Dynamic Media Institute (Massachusetts College of Art and Design). Jeszcze bardziej zaawansowane są działania z tego zakresu prowadzone przez UMCS. Chodzi tu o kurs „Data Journalism, Infoestetyka i DTP”. Jest to de facto moduł dydaktyczny składający się z dwóch części: Data Journalism, 15 godzin teoretycznego wprowadzenia do dziennikarstwa danych (prowadzonych przez Piotra Celińskiego) oraz „Infoestetyka i DTP”, 30 godzin warsztatów i ćwiczeń praktycznych prowadzonych przez Roberta Zająca, projektanta i grafika.

W tym samym czasie pojawiły się także dwie nowe, interesujące inicjatywy pozaakademickie.

W maju tego roku Media Lab Katowice rozpoczął projekt Urban Data Stories. Składa się on z serii spotkań trwających 3-4 dni, w programie których znajdziemy warsztaty i wykłady prowadzone przez zaproszonych gości. Jednym z nich był Nicolas Kayser-Bril, francuski dziennikarz i znany ekspert zajmujący się dziennikarstwem danych. Drugi z tych projektów to DataBlog.pl, strona poświęcona dziennikarstwu danych, która zawiera również materiały dydaktyczne dostępne bez opłat dla użytkowników. Serwis działa od 2013 roku i prowadzony jest przez Piotra Kozłowskiego, dziennikarza i blogera.

We wcześniejszym okresie edukacja w zakresie dziennikarstwa danych w Polsce była oparta o mniej ustrukturyzowane formy nauczania i przedsięwzięcia organizowane ad hoc, takie jak warsztaty czy konferencje. Ich promotorami były zwykle media lub organizacje pozarządowe. Przykładem pierwszego typu inicjatyw była konferencja „Data journalism w praktyce”, której organizatorami były Gazeta Wyborcza, Google i miesięcznik specjalistyczny Press. Była ona częścią wydarzenia zatytułowanego Digital Journalism Days. Wykłady i warsztaty z zakresu dziennikarstwa danych prowadził tam Esa Mäkinen z fińskiego Helsingin Sanomat. Przykładem inicjatywy koordynowanej przez organizację pozarządową był Euro Hack, będący jednym z wydarzeń w ramach Open Government Data Camp 2011.

Co interesujące, inicjatywy edukacyjne i praktyka dziennikarstwa danych już teraz, przenikają się, przynajmniej częściowo. Inwestycje w dziennikarstwo danych, poczynione przez duże polskie media, prawdopodobnie pobudziły też rynek edukacyjny w tym zakresie. Z drugiej strony, osoby zaangażowane w dydaktykę z zakresu dziennikarstwa danych uczestniczą również w rozwoju projektów biznesowych. Przykładem jest tu założyciel DataBlog, Piotr Kozłowski, który pracuje jako członek zespołu redakcyjnego serwisu Bigdata.pl.

Zdjęcie: Flickr, Luc Legay