Przez wiele lat Forum Europejskich Studentów Dziennikarstwa (Forum for European Journalism Students – FEJS) było jedną z największych sieci studentów dziennikarstwa w Europie. Jednak ta sieć, która miała przedstawicieli w 25 krajach europejskich i zrzeszała ponad 300 szkół partnerskich i uniwersytetów w całej Europie, organizując regularne wydarzenia, w praktyce zawiesiła działalność podczas pandemii. Teraz FEJS chce się odbudować. Richard Brandt opowiada nam o swoich doświadczeniach podczas pierwszego Walnego Zgromadzenia od czasu pandemii.

Lazurowe Wybrzeże, 20 stopni i jasne słońce. Warunki pierwszego regularnego Walnego Zgromadzenia Forum Europejskich Studentów Dziennikarstwa (FEJS) od początku pandemii w 2020 roku nie mogły być lepsze. Ale chociaż cieszyliśmy się czarującą wakacyjną scenerią, wszyscy byliśmy zaangażowani w poważne dyskusje i ważne decyzje, które musieliśmy podjąć.

Dwudziestu czterech uczestników z dziewięciu krajów europejskich (Chorwacji, Czech, Finlandii, Francji, Niemiec, Holandii, Słowacji, Słowenii i Hiszpanii) spotkało się na Forum w Marsylii we Francji. Niektórzy uczestniczyli w nim po raz pierwszy. Inni uczestniczyli w poprzednich wydarzeniach FEJS – niektórzy nawet jeszcze przed pandemią.

W dniach 18-22 listopada 2023 r. nie tylko wzięliśmy udział w różnych dyskusjach i warsztatach z dziennikarzami z Agence France-Presse, Euronews i NBC News na temat głównego tematu Zgromadzenia “Trick or Truth: Fact Check vs. Fake News”, ale także zebraliśmy pomysły na przyszłe pozycjonowanie, promocję i finansowanie FEJS. Wybraliśmy również nowy zarząd i sekretariat.

Od czasu pandemii koronawirusa organizacją studencką kierował tymczasowy zarząd. Vladimir „Vlad” Khodakovsky, wieloletni członek FEJS i obecny dyrektor projektu FEJS, odegrał wiodącą rolę w tworzeniu tego tymczasowego zarządu. Dzięki swojemu wieloletniemu doświadczeniu w FEJS jest w stanie wspierać nowo wybrany zarząd i sekretariat.

„Po pandemii nie mieliśmy zarządu ani sekretariatu. Wiele osób zrezygnowało z powodów osobistych lub z powodu odejścia z uniwersytetu. Doszło do tego, że w 2022 roku żaden student nie był członkiem naszej organizacji. COVID bardzo cofnął FEJS w rozwoju. Chciałem odbudować organizację, ponieważ jest to świetna sieć” – powiedział mi podczas spotkania.

Sieć zawarła w swojej nazwie słowo „forum”, aby przedstawić swoją wizję dialogu i wymiany. FEJS, powiedział Khodakovsky, chce zaoferować platformę, która umożliwi młodym dziennikarzom poznanie kolegów z różnych krajów, dowiedzenie się więcej o ich zawodzie i poszerzenie sieci kontaktów.

Długa historia i tradycja

FEJS dąży do tego celu od 1985 roku, kiedy Kim Sjer, student dziennikarstwa z Aarhus w Danii, napisał list do swojego kolegi Theo Dersjanta z Uniwersytetu w Utrechcie w Holandii. Zasugerował zorganizowanie spotkania europejskich studentów dziennikarstwa w celu dyskusji dotyczącej ich szkolenia dziennikarskiego. Kilku przyjaciół zebrało się i napisało do wszystkich szkół dziennikarskich w Europie Zachodniej. W 1986 r. w pobliżu Utrechtu odbyło się pierwsze międzynarodowe spotkanie, w którym wzięło udział ponad 60 studentów dziennikarstwa z 15 uniwersytetów z ośmiu różnych krajów. Uczestnicy postanowili organizować coroczne spotkania i wybrali nazwę dla swojej nowej organizacji – FEJS.

FEJS organizuje obecnie dwa duże doroczne wydarzenia. Oprócz jesiennego Walnego Zgromadzenia, poświęconego wewnętrznym sprawom organizacyjnym, refleksji nad minionymi wydarzeniami i planowaniu nowych, każdej wiosny odbywa się doroczny kongres. Kongres jest tematycznym, większym spotkaniem europejskich studentów dziennikarstwa. W ciągu swojej 30-letniej historii różne europejskie miasta były gospodarzami tych dwóch wydarzeń, w tym Kolonia, Praga, Utrecht, Ryga, Moskwa, Kraków, Ateny, Turyn, Porto i Antwerpia. W niektórych przypadkach uczestniczyło w nich ponad 100 studentów dziennikarstwa.

Pierwszy regularny doroczny kongres od czasu pandemii koronawirusa został zorganizowany przez słoweńską delegację FEJS w Ljubljanie, stolicy Słowenii, w kwietniu 2023 roku. Wydarzenie było pierwotnie planowane na wiosnę 2020 r., ale musiało zostać odwołane z powodu ograniczeń nałożonych podczas pandemii.

Patrick Klapetz, niemiecki dziennikarz i wieloletni członek FEJS, powiedział, że doroczny kongres w Ljubljanie przywrócił dawne emocje. „Spotykasz ludzi, poznajesz się nawzajem i znajdujesz nowych przyjaciół i członków. Jednocześnie można zobaczyć starych znajomych i wziąć udział w ekscytujących warsztatach”.

Dodał, że FEJS to także poszukiwanie nowych europejskich perspektyw w raportowaniu medialnym i szkoleniu dziennikarskim. „Widzimy, jak bardzo się różnimy i jak blisko siebie jesteśmy. Istnieją znaczne różnice pomiędzy tradycyjnymi i nowoczesnymi szkołami dziennikarskimi w Europie”.

Kolejną zaletą FEJS jest to, że wykracza poza to, co może zaoferować program uniwersytecki, pomagając studentom w lepszym rozumieniu wydarzeń międzynarodowych, podkreśliła jedna z tymczasowych członkiń zarządu organizacji, Neža Borkovič ze Słowenii.

Odbudowa organizacji krajowych

Ta wspólna zgoda co do tego, że FEJS jest nieocenioną siecią dla studentów dziennikarstwa w Europie, jest siłą napędową jej odrodzenia i skupienia się na rozpowszechnianiu informacji o jej potencjale.

„Największym wyzwaniem dla FEJS jest fluktuacja studentów” – powiedział Khodakovsky. „Musimy inspirować ludzi i podtrzymywać pasję do FEJS. Wymaga to dużo wolnego czasu i wolontariatu. Jednak w pewnym momencie ludzie opuszczają organizację, ponieważ jest to organizacja studencka, a nie sieć dla 60-latków. Można jednak pozostać członkiem FEJS, nawet jeśli ma się więcej niż 25 lat, ale studenci zwykle tego nie robią”.

Aby rekrutować nowych członków i promować reorganizację FEJS, członkowie tymczasowego zarządu podróżowali w ostatnich miesiącach do Brukseli i Strasburga, do Wiednia na doroczne walne zgromadzenie Europejskiego Stowarzyszenia Szkolenia Dziennikarskiego (EJTA) oraz do Perugii na Międzynarodowy Festiwal Dziennikarstwa.

Jednym z głównych celów jest odbudowa „satelitów”, czyli grup przedstawicieli krajów organizujących krajowe wydarzenia FEJS. Satelity mają taką samą strukturę organizacyjną jak ich organizacja macierzysta, z własnym prezydentem, wiceprezydentem, skarbnikiem i menedżerem PR. FEJS Słowenia jest obecnie jedynym satelitą we wszechświecie FEJS. Przed pandemią istniało 25 krajowych satelitów w całej Europie, w tym w Austrii, Belgii, Finlandii, Niemczech, Grecji, Łotwie, Holandii i Serbii.

FEJS planuje odbudować je w nadchodzących latach. Dzięki organizacji dorocznego kongresu 2023 w Ljubljanie przez Słowenię, późniejszemu planowaniu Walnego Zgromadzenia 2023 w Marsylii przez francuską delegację FEJS oraz kolejnym nadchodzącym wydarzeniom w innych krajach europejskich w tym roku, perspektywy są obiecujące. „Możemy planować działania na dużą skalę, przyciągać więcej członków i pozyskiwać fundusze” – powiedziała z przekonaniem Borkovič.

Odbudowa zespołu

Kolejnym ważnym krokiem było ponowne ustanowienie zarządu i sekretariatu. Mają one szczególne znaczenie finansowe i prawne dla sieci, ponieważ są wymagane przez prawo w Holandii, gdzie FEJS jest obecnie zarejestrowana jako fundacja. Są to również warunki wstępne do przyciągnięcia nowych funduszy – jednego z głównych celów nowo wybranego zarządu i sekretariatu.

Zanim nasze Forum w Marsylii dobiegło końca, wybraliśmy miejsca na nasze spotkania w 2024 roku. Kolejny doroczny kongres odbędzie się w stolicy Finlandii, Helsinkach, wiosną tego roku, a następne Walne Zgromadzenie odbędzie się w Dortmundzie, w Niemczech, jesienią tego roku.

Dowiedz się więcej o Walnym Zgromadzeniu i samym FEJS tutaj.

Zdjęcie: Vlad Khodakovsky