Obok EJO nagrodę zdobył też uwięziony saudyjski bloger Raif Badawi, którego na ceremonii rozdania nagród reprezentowała żona Ensaf Haidar (czwarta z prawej). EJO było reprezentowane przez Susanne Fengler (trzecia od lewej). Günter Wallraff (trzeci od prawej) był również obecny na ceremonii.

14 czerwca Europejskie Obserwatorium Dziennikarskie (European Journalism Observatory – EJO) otrzymało tegoroczną nagrodę Güntera Wallraffa za krytyczne spojrzenie na współczesne dziennikarstwo.

Nagroda przyznana została przez niemiecką organizację typu watchdog, Initiative Nachrichtenaufklärung (INA), a ceremonia wręczenia nagród odbyła się podczas piątej edycji imprezy pod nazwą Kölner Forum für Journalismuskritik, organizowanej przez INA we współpracy z ogólnokrajowym niemieckim radiem publiczny Deutschlandfunk. Nazwa tego wyróżnienia nawiązuje do osoby Güntera Wallraffa, najbardziej znanego niemieckiego dziennikarza śledczego, który zapoczątkował tę inicjatywę.

W opinii jury INA EJO funkcjonuje jako „połączenie pomiędzy badaniami mediów, komunikacji i dziennikarstwa a praktyką mediów”. W uzasadnieniu decyzji dodano też: „Szczególnie w czasie, gdy europejska jedność jest zachwiana, praca konsorcjum EJO ma istotną wagę dla zachowania niezależnego, wysokiej jakości dziennikarstwa. Jako latarnia konstruktywnej krytyki dziennikarstwa, EJO jest świetnym przykładem europejskiej i transatlantyckiej inicjatywy edukacyjnej w tym zakresie”.

„Śmiały projekt”

Laudację związaną z przyznaniem nagrody wygłosiła redaktor naczelna Deutschlandfunk, Birgit Wentzien, która nazwała EJO „śmiałym projektem kreującym europejską sferę publiczną w zakresie mediów”. Wentzien dodała, że EJO zachęca europejskie redakcje do zajęcia się swoimi słabościami i deficytami w sposób autokrytyczny oraz przejrzysty.

Warto przy tej okazji przypomnieć, że EJO założone zostało w roku 2004 przez Stephana Russ-Mohla, który do roku 2018 pracował jako profesor dziennikarstwa i zarządzania mediami na Università della Svizzera italiana (USI) w Lugano. Obserwatorium założone zostało jako organizacja non-profit działająca w ramach USI i przez lata ewoluowała w stronę zdecentralizowanej sieci 13 instytucji badawczych w Europie i nie tylko. EJO stawia sobie za cel niwelowanie różnic pomiędzy badaniami nad dziennikarstwem i praktyką zawodu oraz dostarczanie niezależnych i krytycznych opisów tego, co dzieje się w mediach europejskich. Jest to także ważne w krajach partnerskich EJO z Europy Środkowej, jak Polska i Węgry, gdzie media znalazły się w ostatnich latach pod rosnącą presją polityczną.

Nagroda jest także formą uznania dla tych partnerów EJO – szczególnie w Europie Wschodniej i Południowej – którzy pracują na rzecz jakości oraz niezależności i przejrzystości mediów, często w trudnych warunkach. W krajach Europy Wschodniej i Południowej EJO jest często jedyną platformą dostarczającą praktykom mediów informacji dotyczącej przemysłu medialnego i zachęcającą ich do refleksji nad dziennikarstwem. Dzieje się tak dlatego, że brak tam zajmujących się tą tematyką specjalistycznych czasopism lub stron internetowych. Oznacza to, że praktycy nie mają łatwego dostępu do potrzebnej im informacji, pomagającej rozwijać refleksję na temat ich pracy, i podnoszącej standardy zawodu.

Kontrowersyjne tematy

Nagroda pieniężna zostanie wykorzystana przez konsorcjum EJO na przeprowadzenie nowych, wspólnych projektów badawczych. Poprzednie tego typu projekty poświęcone były badaniu, w jaki sposób europejskie media przedstawiały kontrowersyjne tematy, takie jak kryzys migracyjny, inauguracja prezydentury Donalda Trumpa, konflikt na Ukrainie oraz Brexit.

Saudyjski bloger i aktywista broniący praw człowieka, Raif Badawi, który obecnie odsiaduje karę dziesięciu lat więzienia w Arabii Saudyjskiej, a dodatkowo dosięgła go kara w postaci 10 tysięcy batów oraz bardzo wysokiej grzywny, został drugim obok EJO laureatem nagrody Güntera Wallraffa. Żona Badawiego, Ensaf Haider, która działa na całym świecie na rzecz uwolnienia jej męża, przyjęła nagrodę w jego imieniu. W drugiej, pełnej pasji laudacji Günter Wallraff podkreślił, jak ważne jest to, by społeczność międzynarodowa w dalszym ciągu wywierała presję na saudyjskie władze.

Nagroda pieniężna w kwocie 10 tys. euro ufundowana została przez grupę RTL, Rewe Group, klub piłkarski FC Koln oraz samego Güntera Wallraffa. Podzielona została po równo pomiędzy zwycięzcami.

Zdjęcie: David Ertl (Deutschlandfunk)