Socjo – optyczna iluzja

Kluczowy wniosek tego badania nie jest zaskakujący. Hagen odkrył, że media mają duży wpływ na to, jak odbiorcy postrzegają ogólna kondycję gospodarki. Dlatego relacje medialne „bezpośrednio wpływają na klimat ekonomiczny”, a nawet na „spojrzenie ludzi na ich własną, indywidualną sytuację ekonomiczną”. Jeszcze bardziej interesujące są niektóre z pozostałych odkryć Hagena, takie jak „wyraźny negatywizm”, który charakteryzuje artykuły ekonomiczne – coś co w świetle generalnie silnego wpływu mediów na klimat ekonomiczny wydaje się dość problematyczne. To zwykłe powiązanie, tłumaczy Hagen, tworzy tzw. „socjo – optyczną iluzję”, która sprawia, że odbiorcy postrzegają „ogólną ekonomię jako systematycznie zniekształcaną  tendencję do negatywizmu”.

Hagen idzie dalej i podkreśla silny wpływ, jaki niemiecki brukowiec ‘Bild’ ma na klimat ekonomiczny w kraju. Klimat ów „został ujawniony na wiele sposobów”. Ci, którzy ciągle wierzą, że prezentowanie sprawozdań ekonomicznych nie spełnia żadnej z podstawowych funkcji prasy bulwarowej mogą doznać szoku: w trzech z czterech wydań, niemiecka gazeta o największym nakładzie publikuje przynajmniej jeden artykuł o sprawach ekonomicznych, a liczba tytułów zajmujących się generalną sytuacją niemieckiej gospodarki jest zaledwie  o 25 proc. mniejsza niż renomowanej ‘Frankfurter Allgemeine Zeitung’.

Stare dane

Bez względu na to, jak skomplikowane metodologicznie są badania Hagena, i jak subtelna jest linia jego argumentacji, dziennikarze i eksperci z wykształceniem ekonomicznym i finansowym mogą tylko częściowo skorzystać z informacji w tych badaniach zawartych. Powód jest bardzo prozaiczny – część empiryczna badań datuje się na lata 1992 – 97. Wziąwszy pod uwagę poważne zmiany zachodzące w dzisiejszym świecie mediów, jak również fakt, że do tego czasu Internet stał się nowym medium wiodącym w dziedzinie komunikacji finansowej, dane te są mało przydatne. Za przykład może służyć serwis ekonomiczny ‘Tagesschau’, kluczowego programu informacyjnego niemieckiej publicznej stacji ARD – programu uznanego przez Hagena za ubogi w kwestii zasięgu i treści. Zresztą ostatnio ‘Tagesschau’ jeszcze bardziej skupił się na prezentowaniu wydarzeń sportowych i rozrywkowych.

Jeszcze bardziej interesujące ze względu na swą aktualność są wysiłki instytutu badań medialnych Medien – Tenor w przewidywaniu wahań opartych na analizie treści bieżących  raportów ekonomicznych wiodących mediów. Mowa o Ifo Business Climate Index. Jak dotąd, instytut odniósł sukces w ich korelacji, a tym samym sprawił, że kluczowe odkrycia Hagena wydają się być prawdopodobnymi. Pomimo zmian, jakich doświadczyły media w ciągu kilku ostatnich lat, jedna rzecz pozostała bez zmian. Mianowicie  taki sam pozostaje ich wpływ na postrzeganie przez odbiorców ogólnej kondycji gospodarki oraz na korespondujące z tym efekty działań ekonomicznych.

Tłumaczenie:Angelika Wyka