To był bardzo udany doroczny zjazd, jednak jego wyniki są nieco przygnębiające.

Badacze mediów z krajów niemieckojęzycznych zebrali się niedawno na trzy dni w Dortmundzie, aby przyjrzeć się samym sobie. Nawiązując do tematu „Theoretisch praktisch!?” („Teoretycznie praktyczne!?”), zastanawiali się nad tym, na ile istotna stała się ich dyscyplina dla praktyków mediów.

We wszystkich wystąpieniach zaznaczano, że badania mediów rozwijają się bardzo szybko, jednak wciąż umykają uwadze opinii publicznej. W debatach dotyczących energii atomowej czy kryzysu finansowego uczestniczą setki naukowców i badaczy. Tymczasem bardzo niewielu współczesnych komunikologów w dostrzegalny sposób wpływa na publiczną debatę o tym, jak powinien być rozwijany system medialny – mimo rewolucji internetowej, załamania się modeli biznesowych prasy i dziennikarstwa w USA oraz strukturalnych zmian w komunikowaniu publicznym, związanych z pojawieniem się wyszukiwarek oraz serwisów społecznościowych.

W Dortmundzie dwie młode badaczki z Uniwersytetu Wiedeńskiego, Cornelia Brantner i Brigitte Huber, przedstawiły analizę dowodzącą, że nawet opiniotwórcze gazety, takie jak Der Standard (Wiedeń), Süddeutsche Zeitung (Monachium) czy Neue Zürcher Zeitung (Zurych), nie poświęcają stałej uwagi badaniom mediów. Austriackie i niemieckie gazety wykazują przynajmniej lekką pozytywną tendencję w tej kwestii na przestrzeni ostatnich 10 lat. Zainteresowanie NZZ mediami i badaniami nad nimi zmniejszyło się jednak znacznie.

Dodatkowo, jeden z paneli plenarnych upamiętniał pięciu badaczy – ikony tej dyscypliny, stawiając ich za przykład (z lepszych czasów, oczywiście). Wśród tych sław byli: Paul Lazarsfeld, który wyemigrował z Wiednia do Stanów Zjednoczonych, Emil Dovifat, ojciec założyciel Institut für Zeitungswissenschaft w Berlinie, Elisabeth Noelle-Neumann, wielka dama badań nad opinią publiczną w Niemczech oraz teoretyk komunikacji – Jürgen Habermas i jego oponent, Niklas Luhmann. Możliwe, że wpływ, jaki wywierali poprzez swoje badania, miał różny charakter, ale cała piątka była znacznie bliżej centrum uwagi opinii publicznej niż dzisiejsze pokolenie badaczy.

Opublikowano w Die Furche, Nr 19/2011