Lustrzane odbicie: media i ich badacze

17 kwietnia 2014 • 10 lat EJO • by

Każdy uczony powinien chcieć, by jego praca została zauważona nie tylko przez innych ekspertów, ale i szerszą publiczność. W szczególności dotyczy to badań  skupiających się na  nagłaśnianiu oraz rozpowszechnianiu informacji, czyli studiów nad mediami.

Uprawianie dziennikarstwa znacząco różni się od teorii czy doświadczeń pracy naukowej, co po części wynika z tego, w jaki sposób dziennikarze postrzegają swoją rolę. Zwykle nie są zadowoleni, gdy ich praca staje się przedmiotem krytycznej refleksji lub gdy ich techniczne czy profesjonalne umiejętności (lub nieumiejętności) są testowane i zestawiane z „najlepszymi praktykami”. Pracę dziennikarzy tylko do pewnego stopnia można usystematyzować, ponieważ są oni rzemieślnikami, ale oprócz tego w określony sposób również artystami. Trudno precyzyjnie zmierzyć poziom kreatywności, bo nie można jej ująć w biznesowe standardy. Nie da się jej również certyfikować, co – biorąc pod uwagę logikę myślenia biznesowego – byłoby niezbędne. W tej branży normą nie jest produkowany seryjnie, identyczny produkt, lecz za każdym razem coś unikatowego.Także wydawcy bywają podejrzliwi wobec nauki o mediach i badań naukowych, bo obawiają się, że w ich wyniku wymagać się będzie od nich większych nakładów na pracę redakcji oraz że ograniczy to ich wolność działalności gospodarczej. Warto pamiętać, że większość mediów, zwłaszcza prywatnych, to przedsiębiorstwa niedochodowe.

Pomimo tych zastrzeżeń ze strony branży medialnej, studia nad mediami są bardzo przydatne, ponieważ dzięki systematycznej obserwacji i badaniom relatywizują opisaną krytykę. W krajach demokratycznych media powinny wychowywać obywateli także politycznie, poprzez oferowanie równego dostępu informacji, która jest dobrem publicznym. Taka przejrzystość gwarantuje, że dyskurs publiczny stanie się bardziej demokratyczny. Bardzo ważne jest także zapewnienie istnienia systemu, który może czuwać nad tym, czy media dobrze wypełniają swoją rolę.

Nauki o mediach nigdy nie należy mylić z praktyką pracy w mediach. Naukowcy badają, analizują i porządkują to, co media dostarczają, biorąc pod uwagę wszelkie szczególne okoliczności. Przedmiotem ich badań są dziennikarze i media same w sobie, więc badacz, aby mógł być traktowany poważnie, musi działać od nich niezależnie.

Niewiele mediów zajmuje się opisywaniem tego, co dzieje się w branży medialnej, zarówno z zewnętrznej, jak i wewnętrznej perspektywy. Robi to np. Neue Zürcher Zeitung, a zajmuje się tym dlatego, że zdaniem redakcji dokładna kontrola działania mediów, bez eufemizmów i zwracania uwagi na poszczególne interesy, jest jednym z kluczowych elementów wysokiej jakości dziennikarstwa.

Zdjęcie: Rodger Levesque / Flickr Cc

Tagi, , , ,

Send this to a friend