Bazująca na podziale geopolitycznym klasyfikacja systemów medialnych autorstwa Hallina i Manciniego wciąż jest dominującym modelem w nauce o komunikowaniu, jednak wielu uczonych uważa ich model za już przeterminowany.

Medioznawcy, Frank Esser i Andrea Umbricht z Uniwersytetu w Zurychu (Szwajcaria), analizowali treści pojawiające się w mediach amerykańskich, brytyjskich, niemieckich, szwajcarskich, francuskich oraz włoskich, w ramach szeroko zakrojonego badania, które miało zweryfikować, czy klasyfikacje Hallina i Manciniego znajdują obecnie odbicie w rzeczywistości.

Naukowcy wskazują, że o ile w przypadku większości krajów teoria Hallina i Manciniego znajduje zastosowanie, to w odniesieniu do mediów anglo-amerykańskich jest zbyt przychylna, natomiast wobec mediów w południowej Europie – zbyt krytyczna. W szczególności brytyjskie media drukowane mają więcej wspólnego z prasą śródziemnomorską niż z amerykańską.

Hallin i Mancini opisują trzy modele systemów medialnych: model demokratycznego korporacjonizmu znajdujący zastosowanie w krajach północnej i centralnej Europy, takich jak Niemcy czy Szwajcaria, model spolaryzowanego pluralizmu dla krajów z regionu Morza Śródziemnego (na przykład Francja czy Włochy) oraz model liberalny, który naukowcy przypisują Stanom Zjednoczonym i Wielkiej Brytanii.

W swoim badaniu, Esser i Umbricht przyjmują założenie, że firmy medialne w jednym kraju upodobniają się do siebie, ponieważ działają w tych samych warunkach politycznych, ekonomicznych i w tych samych ramach prawnych. Autorzy skupiają swoją analizę na mediach drukowanych: ogólnokrajowych dziennikach i gazetach regionalnych, jak również na tygodnikach (szczegółowa lista pod artykułem). W sumie poddanych analizie zostało 6 625 artykułów o tematyce politycznej, opublikowanych w latach: 1961-62, 1972-73, 1994-95 i 2006-07.

Badacze skoncentrowali się na trzech kryteriach, które definiują trzy modele prasy drukowanej. Pierwszym kryterium jest procent opinii w nagłośnieniu politycznym. Drugi czynnik to stopień obiektywizmu, trzeci natomiast – stopień negatywizmu w przekazach medialnych.

Podczas badań nad poziomem opinii w przekazach, autorzy sklasyfikowali trzy różne typy wiadomości. Krótkie wiadomości i długie newsy informacyjne wraz z naświetlonym kontekstem były traktowane jako przekazy wolne od opinii; interpretacje i analizy uznano za formaty hybrydowe, pomiędzy opinią a informacją, natomiast artykuły wstępne, kolumny osobiste i komentarze były traktowane jako przekazy opinii.

­­­­Tego, co pokazuje analiza Essera i Umbricht, można się było spodziewać już na podstawie wcześniejszych badań, mianowicie – w nagłośnieniu medialnym w Stanach Zjednoczonych jest mniej przekazów opinii w porównaniu z nagłośnieniem w innych krajach. Odsetek krótkich wiadomości w Stanach Zjednoczonych jest jednak na niskim poziomie i wynosi zaledwie 15 procent, co jest wynikiem niewiele wyższym niż we Francji i Włoszech. Dla porównania, w Niemczech współczynnik ten wynosi 29 procent.

Autorzy podkreślają, że media w Stanach Zjednoczonych prezentują opinie w postaci „background stories”, zarówno w interpretacjach, jak i analizach. Interpretacje i analizy jako format były często krytykowane, jako umożliwiające dziennikarzom przemycanie opinii i stronniczych przekazów politycznych w nagłośnieniu medialnym.Esser i Umbricht piszą, że „ideał anglo-amerykańskiego dziennikarstwa jako spójnego wzorca okazał się być ograniczoną i historyczną wartością. Współcześnie, amerykańscy i brytyjscy dziennikarze spełniają oczekiwania wobec tego ideału w zupełnie inny, niespójny sposób”.

W ich opinii, w szczególności brytyjskie media nie tylko przejawiają cechy anglo-amerykańskiego modelu liberalnego, ale również atrybuty typowe dla modelu śródziemnomorskiego, ponieważ  często w nagłośnieniu wykazują elementy wskazujące na typową dla niego polaryzację(pluralizm zewnętrzny). .

Rozbieżność pomiędzy klasyfikacją teoretyczną Wielkiej Brytanii a rzeczywistością zdaje się być jeszcze bardziej oczywista, kiedy bierze się pod uwagę analizę stopnia obiektywizmu w nagłośnieniu medialnym. Aby zmierzyć obiektywizm, badacze skonstruowali sumaryczny indeks obiektywizmu. W każdym przekazie wyszczególniano: argumenty za i przeciw, źródła eksperckie, cytaty i parafrazy, jak również strukturę tzw. twardych newsów. W szczególności, badacze sprawdzali czy w poszczególnych artykułach zostały oddzielone fakty od opinii.

Wskaźnik obiektywizmu dla brytyjskiej prasy wykazuje podobieństwo do prasy francuskiej, oba te kraje osiągnęły jedynie nieznacznie ponad połowę możliwych do uzyskania punktów klasyfikacji (57 na 100 możliwych). Współczynnik obiektywizmu niemieckiej prasy wynosił 64 punkty, a amerykańskiej – 69. Wyłącznie włoskie gazety okazały się być mniej obiektywne niż prasa brytyjska i francuska (48 punktów).

Badacze podkreślają również znaczenie negatywizmu w przekazach informacyjnych oraz rolę nagłośnienia medialnego w społeczeństwie. Negatywny ton w nagłośnieniu politycznym może wzmagać cyniczne postawy w społeczeństwie. We wcześniejszych badaniach negatywizm w newsach był raczej przypisany do modelu liberalnego, w związku z kluczową rolą dziennikarstwa śledczego i wysokim stopniem komercjalizacji, jak również do modelu śródziemnomorskiego, z powodu spolaryzowanego pluralizmu i nagłośnienia ataków politycznych.

Badania Essera i Umbricht pokazują, że anglo-amerykańskie i południowoeuropejskie media przejawiają więcej negatywizmu w przekazach politycznych niż media w systemie demokratycznego korporacjonizmu.

Podsumowując, badacze potwierdzają swoje uprzednie założenia dotyczące nagłośnienia medialnego w analizowanych krajach, ale sugerują zrewidowanie klasyfikacji brytyjskiego systemu medialnego, ponieważ model liberalny zdaje się tam nie funkcjonować.

Analizowane media:

Model liberalny:
USA: New York Times, St. Luis Post-Dispatch, Time Magazine
Wielka Brytania: The Times, Birmingham Mail, The Observer

Model demokratycznego korporacjonizmu:
Niemcy: Frankfurter Allgemeine Zeitung (FAZ), Rheinische Post, Spiegel
Szwajcaria: Neue Zürcher Zeitung (NZZ), Berner Zeitung, Weltwoche

Model spolaryzowanego pluralizmu:
Francja: Le Monde, Ouest France, L’Express
Włochy: Corriere della Sera, Resto del Carlino, Espresso

Źródło: Esser, Frank; Umbricht, Andrea (2013): Competing models of journalism? Political affairs coverage in US, British, German, Swiss, French and Italian newspapers. In: Journalism, 14. Jg., H. 8, S. 989-1007.

Zdjęcie: Spotreporting / Flickr Cc